„Trzy kraje – jedna przyszłość – współpraca w polsko-niemiecko-czeskim obszarze powiązań“
W ramach projektu powiat Görlitz wraz ze stowarzyszeniem Euroregion Neisse e. V. współpracuje z powiatem zgorzeleckim i Instytutem Rozwoju Terytorialnego we Wrocławiu (IRT). W ramach projektu ma powstać stabilna struktura w trójkącie między Saksonią, Dolnym Śląskiem i Czechami, dzięki której poprawiona zostanie transgraniczna komunikacja i współpraca w kontekście trójstronnym. W ramach skoordynowanej współpracy partnerzy stają wspólnie wobec wyzwań, takich jak zmiany demograficzne, słabość struktur, zmiany klimatyczne i konsekwencje pandemii koronawirusa. Wniesie to istotny wkład w realizację Koncepcji Przyszłości – Wizja 2030.
Tło
Saksonia, Dolny Śląsk i Liberecký Kraj stanęły, jak wiele innych regionów na polsko-niemieckiej granicy, przed wielkimi wyzwaniami. Obok znanych już wyzwań, jak zmiany demograficzne, słabość strukturalna i zmiany klimatyczne, w roku 2020 pandemia koronawirusa pokazała jak ważna jest ścisła i skoordynowana współpraca transgraniczna w regionie.
W ubiegłych latach z powodzeniem realizowano liczne inicjatywy i projekty między samorządami gmin i powiatów w Saksonii w Niemczech i na Dolnym Śląsku w Polsce oraz w Libereckim Kraju w Czechach. Były one jednak realizowane niemal wyłącznie dwustronnie i punktowo. Brakowało efektywnej wymiany informacji oraz koordynacji działań i programów na szczeblu administracji pomiędzy wszystkimi trzema regionami. Ciągłość działań zakłócana była dodatkowo zmianami wynikającymi z kadencyjności sprawowanych urzędów, co również stanowiło przeszkodę dla współpracy transgranicznej.
W ustrukturyzowanej współpracy przeszkadzały również bariery językowe, niewystarczająca znajomość struktur i kompetencji oraz specyficzne dla poszczególnych krajów akty prawne, programy wsparcia i przepisy. W celu bardziej efektywnego wykorzystania skąpych zasobów, zwłaszcza w aspekcie pandemii koronawirusa i jej następstw, niezbędna jest ścisła, skoordynowana i nastawiona na znalezienie rozwiązań współpraca między regionami przygranicznymi. Z rezultatów projektu korzyść odniosą nie tylko gminy i powiaty, lecz również mieszkańcy obszaru przygranicznego.
Foto: Görlitz & Zgorzelec, © Ch. Gering
Cele
Celem projektu jest ścisła i efektywna współpraca transgraniczna między Saksonią, Dolnym Śląskiem i Czechami, zwłaszcza Krajem Libereckim. Współpraca ta może być w razie potrzeby poszerzona o kolejne kraje i instytucje. Dodatkowo do współpracy w grupie roboczej zaproszeni mają być przedstawiciele innych trójstronnych regionów (np. PL-CZ-SK, DE-FR-CH) oraz podmioty społeczeństwa obywatelskiego (stowarzyszenia).
Należy przy tym znaleźć odpowiedzi na następujące pytania:
- Które instrumenty i formy współpracy najlepiej nadają się do stworzenia i utrwalenia stałej struktury roboczej współpracy trójstronnej?
- Które wspólne tematy są najważniejsze dla współpracy trójstronnej?
- Które aktywne podmioty mają być włączone do tych procesów?
Trwała struktura współpracy i rezultaty analizy dokumentów strategicznych stanowić będą dobrą podstawę do przygotowania Regionalnej Koncepcji Rozwoju Regionu Trzech Krajów.
Metodyka
Możliwe prawnie wiążące formy współpracy ustalane są w ramach przeprowadzanej ekspertyzy. Jej opracowanie zleca się zewnętrznemu biuru. Istniejąca już nieformalna trójstronna grupa robocza zostanie włączona zostanie do tego procesu w ramach wspólnych warsztatów. Przeprowadzi się ponadto analizę istniejących już dokumentów planistycznych i strategicznych we wszystkich trzech krajach. W razie potrzeby można przeprowadzić również ankiety.
Grenzraumstudie für den Sächsisch-Niederschlesischen Grenzraum, Karte Daseinsvorsorge / Dostęp do dóbr i usług (Ausschnitt), © SMR
Wyniki
W ramach przedsięwzięcia stworzona ma zostać w trójkącie Saksonia-Dolny Śląsk-Czechy stabilna transgraniczna struktura, która w przyszłości umożliwiać będzie poprawę komunikacji i kooperacji transgranicznej w kontekście trójstronnym, a tym samym przyczyni się istotnie do realizacji Wizji Przyszłości 2030.
Punktem wyjścia do stworzenia tej struktury będą wymienione w punkcie „Metodyka“ ekspertyzy i opracowany na ich podstawie raport zawierający konkretne propozycje tematów dotyczących regionu.
Rezultaty przedsięwzięcia zaprezentowane zostaną na konferencji.
Dokumenty
Poniższe dokumenty umożliwiają głębsze zapoznanie się z projektem:
- Trzy kraje – jedna przyszłość – współpraca w polsko-niemiecko-czeskim obszarze powiązań
(referat pana Jana Schönfeldera, Powiat Görlitz/Wokrjes Zhorjelc, pana Markusa Köhlera, Euroregion Neisse e. V. oraz pani Kamili Kowalskiej, Powiat Zgorzelecki, w ramach warsztatów zdalnych w dniu 14 grudnia 2021 r.) - Trzy kraje – jedna przyszłość – współpraca w polsko-niemiecko-czeskim obszarze powiązań –
Analiza dokumentów strategicznych i planistycznych
(referat pana dra Macieja Zatheya, Instytut Rozwoju Terytorialnego (IRT), w ramach warsztatów zdalnych w dniu 14 grudnia 2021 r.) - Powołanie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako nowej formy współpracy na pograniczu polsko-niemieckim
(referat gościnny pana Radosława Brodzika, Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, w ramach warsztatów zdalnych w dniu 14 grudnia 2021 r.) - Trzy kraje – jedna przyszłość – współpraca w polsko-niemiecko-czeskim obszarze powiązań
(referat pana Jana Schönfeldera, Powiat Görlitz/Wokrjes Zhorjelc, pana Markusa Köhlera, Euroregion Neisse e. V. oraz pani Kamili Kowalskiej, Powiat Zgorzelecki, w ramach drugich warsztatów MORO w dniu 19 stycznia 2023 r. w Berlinie) - Drugie warsztaty w ramach projektu MORO: „Trzy Kraje – jedna przyszłość” (Raport Jana Schönfeldera, Powiat Görlitz – tu również jako plik PDF)
Więcej o analizie istniejących już dokumentów planistycznych i strategicznych we wszystkich trzech krajach wymienionej w części „Metodologia” można przeczytać tutaj. Sam dokument można pobrać tutaj.
Kontakt
Landkreis Görlitz
Landratsamt Görlitz
(Starostwo powiatowe w Görlitz)
Abteilung Strukturentwicklung, Wirtschaftsförderung und Internationale Beziehungen
(Departament ds. rozwoju strukturalnego, promocji gospodarczej i stosunków międzynarodowych)
Bahnhofstraße 24
02826 Görlitz
pan Jan Schönfelder – Sachbearbeiter Grenzübergreifende Zusammenarbeit und Projektentwicklung
(urzędnik ds. współpracy transgranicznej i rozwoju projektów)
Mail: europa@kreis-gr.de
Euroregion Neisse e. V.
Hochwaldstraße 29
02763 Zittau
pan Markus Köhler
Mail: geschaeftsleitung@euroregion-neisse.de
Powiat Zgorzelecki
ul. Bohaterów II AWP 8a
59-900 Zgorzelec
pani Kamila Kowalska
Mail: k.kowalska@powiat.zgorzelec.pl
Instytut Rozwoju Terytorialnego
Dawida 1a
50-527 Wrocław
pan dr Maciej Zathey
Mail: maciej.zathey@irt.wroc.pl